Lagina Hekate kutsal alanı, Stratonikea ören yerine yaklaşık 15 km uzaklıktadır ve Muğla’nın Yatağan ilçesinde yer almaktadır. Kazı çalışmalarının eski Tunç Çağına kadar kesintisiz devam ettiği ve Seleukos krallarının büyük imar çalışmaları içinde bulundukları bilinmektedir. Bu denli imar çalışmalarının yoğun olduğu Hekate kutsal alanını, dini merkez kabul etmişler; aynı zamanda Stratonikea Antik Kenti’nin yakınlığından dolayı da siyasi merkezi yapmışlardır.
Kente girişi sağlayan üç anıtsal (propylon) giriş kapısı vardır.Bunlardan en gösterişlisi Stratonikeia’dan gelen kutsal yolu dini merkeze bağlayan giriş kapısıdır. Anıtsal girişte yer alan yazıtların üzerinde ise anahtar taşıyıcılığı yapan rahip ve rahibelerin isimleri bulunmaktadır. Batıda 5 sütun, doğuda 2 sütun olmak üzere toplam 7 sütun ayakta durmaktadır. Anıtsal kapıdan taş döşeli yolla devam ettiğinizde ise, kurban ve sunak yerini görebilirsiniz.
Kutsal alanın ortasına yakın bir yerde 5 basamaklı bir alt yapı üzerine inşa edilen tapınak ise, yaklaşık 29×22 metre ölçülerindedir. Dar kenarında 8, geniş kenarında 11 sütun bulunmaktadır. Bugüne kadar yapılan araştırmalarda dış frizlerin dört yönde ve dört farklı ana konuyu ele aldığı tespit edilmiştir. Bunlar, Zeus’un doğumu ve yaşamı, Amazonlar ile Grekler arasındaki barış-dostluk konuları, Tanrılar-Gigantlar arasındaki savaş ve son olarak da Karialı tanrıların kentlerini simgelediği işaretler yer alır. Frizlerdeki konuların bu kadar politik işlenmesinin ise, Stratonikea Antik Kenti’nin siyasi merkez kabul edilmiş olması kuvvetle muhtemeldir. M.Ö.1.yy.’dan önce ise, burada başka küçük bir tapınağın var olduğu ve tapınak duvarı üzerindeki Roma Senatosu karar yazıtının bulunmuş olması mevcut tapınağın kesin olarak var olduğunu ispatı niteliğindedir. Tapınakla ilgili araştırmaların ise kazı ekibi tarafından titizlikle yürütüldüğünü belirtmeliyiz.
Lagina Hekate kutsal alanı küçük ama içinde barındırdığı, propylon (anıtsal giriş kapısı), kutsal yol, kurban ve sunak yeri, dorik stoalar ve Hekate tapınağı gibi alanlar gezilebilen alanlarıdır. Ayrıca ören yeri içerisinde 1940 yıllında yaptırılan Mehmet Harman Bağ evi bulunmaktadır. Özel şahsın yani bağ evine ismini veren Mehmet Harman tarafından yaptırılan evin, Tapınak ile Altar’ın kamulaştırılması esnasında bu bağ evinin mülkiyeti Bakanlığa devredilmiş. Sonrasında Bakanlık tarafından, Hekate kazı ekibi ve çalışanları için tahsis edilmiştir.
Yazımızın sonuna gelirken birazcık sizlere Hekate’den bahsetmek isterim. Hekate, Olympos tanrılarıyla bir ilişkisi olmayan ve adı hiçbir efsaneye karışmayan çok gizemli, Anadolu’ya özgü bir tanrıçadır. Homeros’un eserlerinde hiç yer almamasına rağmen Hesiodos Hekate’den çok bahseder. Ona göre Hekate, Asterie ile Perses’in çocuğu olup Zeus’un bu tanrıçayı herkesten üstün tuttuğu ve Hekate’ye karada, denizde ve gökte yetki verdiğini anlatır. Mitolojiye göre tanrıça, ay, gece ve karanlığa egemen, büyü ve sihiri elinde tutan, kara güçler kraliçesidir. Genellikle meşale, hançer, kırbaç, yılan ve anahtar tutarak tasvir edilir. Kimi bölgelerde üç gövdeli kimi bölgelerde dört gövdeli olarak betimlenmiştir. Hekate için her yıl normal, dört yılda bir de büyük şenlikler düzenlenmekteydi ve şenliklerde yapılan törenlerden en iyi bilineni birkaç gün süren anahtar taşıma törenleri olarak bilinmektedir.
Sevgili tarih dostları Lagina Hekate Kutsal alanı için anlatacaklarım bunlardan ibarettir. Umarım beğenmişsinizdir. Bir sonraki yazıda buluşuncaya dek tarihle kalın…
Propylon ve Giriş Kapısı
Mehmet Harman Bağ Evi
Stoa,Kutsal alandaki törenleri izlemeye gelen ziyaretçilerin otrdukları oturma sırası.
