Helenistik dönemin ve Roma imparatorluğunun en önemli sağlık merkezi Asklepion’dur. Asklepion dünyanın ilk sağlık merkezlerinden biri olarak kabul edilmektedir. Yaklaşık olarak 4. Yüzyılda inşa edilen ve her iki tarafı sütunlu cadde şeklinde olan yapının bir bölümü ortaya çıkarılmıştır. Dünyanın çeşitli yerlerinden gelen hastalar için tedavi merkezi olmuştur. Şifalı su, temiz hava, kaplıcaya bağlı tedavi şekillerinin dışında, telkin ve eğlence yoluyla tedavi yöntemleri uygulanmaktaydı.
Asklepion da bulunan yuvarlak ve çok katlı yapı hastaların tedavi edildikleri bir merkezdi. Zamanın tanınmış doktorlarından olan Galenos başta olmak üzere Bergamalı bir çok ünlü doktor hastalarını bu sağlık merkezinde tedavi etmekteydi. Kimin tedavi edilip kimin edilmeyeceğine ise Vira kapıda bekleyen rahip hekimler belirliyordu. Hastaları kontrol ettikten sonra sadece Viran kapıdan anıtsal giriş kapısına kadar olan Via Tectra’yı (Pazar yolu) ölmeden geçebilecek hastalara izin veriliyordu. Bunun dışındakilere asla izin verilmiyordu.
Asklepion’un en ilgi çeken yapılarından birisi de yuvarlak planı ile dikkat çeken bir tapınaktır. Tanrı Asklepios için adanmış bu yapının yarım küre kubbesi o devirler için bir yenilikti. Asklepion telkin ve inanç yoluyla iç içe geçmiş tıbbi, cerrahi ve medikal tedavileri ile döneminin en önemli sağlık merkezlerinden biri olma ününe kavuşmuş ve bu ünü günümüze kadar ulaşmıştır.
Sağlık merkezinin yanında küçük bir kütüphane binası görülüyor. Kütüphane binasına zamanın kralı Hadrianus’un heykeli konularak kral onurlandırılmıştır. Sütunlu galerinin kuzey tarafında yer alan sütunlar büyük bir depremle yıkılmasına rağmen Roma döneminde onarıldığı için günümüze kadar ulaşma imkanı bulmuştur. Burada sağlık tanrısı Asklepios ve onun zamanında rahiplik yapmış kişilerin ait heykelleri de yer almaktaydı. O dönemlerde pek rastlanmayan sağlık merkezinin yanında 3500 kişilik bir tiyatro vardır ve halen günümüzde de görülebilmektedir. Tiyatro Hadrian tarafından yapıldığı düşülmektedir. Tiyatro sahnesinin sütunlarında sağlık tanrısı Asklepion’a adanmış olduğunu bildiren bir yazıtı görmek mümkündür.
Asklepion tedavi merkezi ile ilgili anlatacaklarım bu kadar. Biraz da bu Asklepion hakkında bilgi vermek gerekirse; Asklepion Yunan mitolojisinde sağlık tanrısıdır. Yarı insan-yarı at biçiminde olan Kheiron tarafından yetiştirilmiştir. Doğada büyüdüğü için bitkileri çok iyi tanıyan birisiymiş ve insan sağlığına hangi bitkinin iyi geldiğini çok iyi biliyormuş. Her ne kadar tecrübesiyle insanların hastalıklarına derman olsa da, onun asıl amacı ölmüş insanları tekrar canlandırmakmış. Bunun sırrını ise Gorgon‘ların (Euryale, Stheno ve Medusa) öldürülmelerinin ardından onların sağ tarafından akan temiz kanı alarak çözmüş. Asklepios’un Gorgon’ların temiz kanlarıyla ölüleri diriltmesi, baş tanrı Zeus’un huzurunu kaçırmış ve yıldırımlarından birini Asklepios’a göndererek onu telef etmiş. Babası Apollo ise Zeus’un yıldırım kaynağı olan Kyklopları öldürerek oğlunun öcünü almış. Anadolu topraklarında anlatılan hikayeye göre, Asklepios’un ölümünün ardından elinde tuttuğu reçete toprağa karışmış ve yağan yağmurlarla birlikte burada her derde deva sarımsak meydana gelmiş. Günümüzde hala hastalıkların tedavisinde kullanılan yabani sarımsak Bergama Asklepionu ve çevresinde yetişmektedir.
Bergama Akropolüyle, Asklepion tedavi merkeziyle, Kızıl Avlusuyla, Müzesiyle ve Tarihi evleriyle görülebilecek ve bir gününüzü dolu dolu yaşayabileceğiniz yerlerden birisi olarak karşımıza çıkıyor. Ölümün yasaklandığı Asklepion’u görmenizi tavsiye ederim.
