Ege’nin güneybatısında Milas’a 12 kilometre uzaklıkta bulunan Euromos antik kenti, yapılan kazı ve araştırmalar sonucunda M.Ö.6.yüzyılda kurulduğu tahmin edilmektedir. Milas ovasının kuzeyini kontrol eden Euromos, Karia birliğinin güçlü kentleri arasındaydı. M.Ö.5.yüzyılda kent adının, Kyromos ve Hyromos olarak telaffuz edildiği bilinmekle birlikte, araştırmacı Bilge Umar’a göre; Kyromos adının “ Yüce Ana veya Yüce Tanrıça’nın halkı” anlamına gelen” Karama” sözcüğünden geldiğini söylemektedir.
Kentin yapıları arasında en dikkat çeken yapının, hemen girişte sizleri karşılayan Zeus Labrayndios Tapınağı’dır. M.Ö.2.yüzyılda Roma İmparatoru Hadrianus döneminde yapıldığı tahmin edilen tapınağın, kısa kenarında 6, uzun kenarında 11 sütun vardır. Toplam 17 sütunun 16’sı halen ayaktadır. Tapınak sütunlarında bulunan yazılar, vakti zamanında tapınağın yapımında bağış yapan kişilerin isimleri bulunmaktadır. Bu sütunların 5 tanesi hekim ve devlet adamı Melekrates ve kız kardeşi Tryphaena’nın hediye ettiğini, 7 tanesinin de devlet adamı Leo Quintus’un armağanı olduğu yazmaktadır. Bazı sütunlarında çift ağızlı balta şekillerinin olması ise, Karia kenti olduğunun bir göstergesidir.
Tapınağın arkasındaki tepede Helenistik ve Roma dönemine ait büyük bir alanı kaplayan sur duvarları vardır. M.Ö.3.yüzyılda surların bir parçası olarak yapılan Kule, yuvarlak planlı bir yapıya sahiptir ve düzgün kesme taş işçiliğinin örneğini sergiler. Günümüze çok az kısmı ulaşabilmiş ve kazı çalışmaların devam ettiği Tiyatro, M.Ö.3.yüzyılda yapılmış olup 2 bin kişilik oturma kapasitesine sahiptir. Tiyatro’ya vardığınızda beş oturma sırası ve sahne binasının temellerini görmeniz mümkündür.
Euromos antik kentindeki kazı çalışmaları devam ettiğinden ve günümüze kadar ulaşmış bu 3 yapı dışında pek bir şey görmeniz mümkün değil. Çok iyi korunarak günümüze kadar gelebilmeyi başaran, Zeus Labrayndios Tapınağını görmek için bile buraya uğramanızı ve tapınak önünde fotoğraf çektirmenizi önererek sizleri antik kent fotoğraflarıyla başbaşa bırakıyorum.
